Literatura:
K. Lenaerts, I. Maselis, K. Gutman, EU Procedural Law, Oxford 2023
K.P.E. Lasok, Lasok’s European Court Practice and Procedure, Bloomsbury 2022
K. Lenaerts, P. Van Nufel, EU Constitutional Law, Oxford 2021
M.Broberg, N. Fenger, Broberg and Fenger on Preliminary References to the European Court of Justice, Oxford 2021
C. Naômé, Appeals Before the Court of Justice of the European Union, Oxford 2017
M. Kawczyńska, Pozaumowna odpowiedzialność odszkodowawcza Unii Europejskiej, Warszawa 2016
S. Biernat, Dostęp osób prywatnych do sądów unijnych po Traktacie z Lizbony (w świetle pierwszych orzeczeń), EPS nr1/2014, s. 12
M. Jaśkowski, Sądowa kontrola legalności aktów administracyjnych Unii Europejskiej, Warszawa 2015
A. Kastelik-Smaza, Pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a ochrona praw jednostki, Warszawa 2010
M. Kawczyńska, Spór o kopalnię Turów, czyli stosowanie i efektywność środków tymczasowych w postępowaniach dotyczących naruszenia prawa unijnego, Europejski Przegląd Sądowy 2021, nr. 11 , s. 24-38
M. Kawczyńska, Środki tymczasowe stosowane przed Trybunałem Sprawiedliwości ze szczególnym uwzględnieniem środków podjętych w sprawach dotyczących Polski (w:) Problem praworządności w Polsce w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (2018-2020), red. J. Barcz, A. Grzelak, R. Szyndlauer, Warszawa 2021, s. 670-698
M. Kawczyńska, Stosowanie i wykonalność środków tymczasowych w postępowaniach dotyczących naruszenia prawa unijnego przeciwko Polsce (w:) Problem praworządności w Polsce w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE(2021), Księga I, red. J. Barcz, A. Grzelak, R. Szyndlauer, Warszawa 2022, s. 571-602
M. Kawczyńska, The Court of Justice of the European Union as a Law-maker: Enhancing integration or acting ultra vires?in "Judicial Law-Making in European Constitutional Courts", M. Florczak-Wątor red., Routledge, 2020
Linki:
Procedura Trybunał Sprawiedliwości
Założenia:
Przedmiot na celu kształtowanie umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie w czasach globalizacji i rozwoju technologicznego. Kurs wykracza poza zagadnienia objęte jurysdykcją krajową i rozwija praktyczne umiejętności w zakresie postępowania przed trybunałem międzynarodowym, tym samym pomaga funkcjonować w przestrzeni międzynarodowej odpowiadając założeniom internacjonalizacji. Kompetencje te są konieczne dla osób wykonujących zawód prawnika, które w swojej pracy zawodowej będą podejmować działania na rzecz ochrony praw jednostek wynikających z prawa UE lub występować w sprawach "z elementem unijnym". Ponadto, w TSUE od 2011 r. funkcjonuje system elektroniczny e-Curia przeznaczony dla pełnomocników stron, sądów krajowych i instytucji UE pozwalający na składanie i odbieranie pism procesowych oraz komunikację z sekretariatami Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Unii drogą elektroniczną.
Dzięki zaliczeniu przedmiotu student nabędzie następujące kompetencje:
- zna praktyczne aspekty systemu ochrony prawnej gwarantowanej przez TSUE
- zna i rozumie procesy stosowania prawa UE w zakresie identyfikacji stanów faktycznych, relewantnych przepisów i dokonywania subsumcji
- potrafi dokonać wyboru właściwego środka ochrony prawnej przysługującego w prawie UE
- potrafi praktycznie zastosować poszczególne przepisy i instytucje procesowe w zakresie niezbędnym do prawidłowego sporządzania pism i wniosków oraz reprezentacji stron w postępowaniach przed TSUE
- posiada umiejętność krytycznej analizy orzecznictwa TSUE dotyczącego proceduralnych aspektów ochrony prawnej jednostek
- potrafi korzystać z systemu elektronicznego e-Curia
- jest przygotowany do dyskusji i interakcji w grupie na temat specjalistycznych zagadnień prawa UE w szczególności w zakresie systemu ochrony sądowej Unii Europejskiej
- jest gotów do podejmowania działań na rzecz ochrony praw jednostek.
Zajęcia:
28.02 - zajęcia organizacyjne
06.03 - Etapy postępowania przed Trybunałem i ich zasadnicza charakterystyka; Reprezentacja stron przed Trybunałem; Opłaty sądowe; Koszty postępowania; Pomoc prawna; Obliczanie terminów; Interwencja; Ochrona danych osobowych
13.03 - Wymagania dotyczące sporządzania i wnoszenia pism procesowych w postępowaniach przed TSUE. Elektroniczne bazy danych i internetowe bazy orzecznictwa; składanie i doręczanie dokumentów procesowych za pośrednictwem aplikacji e-Curia
20.03 i 27.03 - Pytania prejudycjalne dotyczące interpretacji i ważności prawa UE - przygotowanie pisma procesowego zawierającego pytanie prejudycjalne sądu krajowego do TS
03.04 i 10.04 - Skarga o stwierdzenie nieważności aktu indywidualnego i aktu generalnego - przygotowanie pisma procesowego
17.04 - Skarga na bezczynność instytucji lub organu UE - przygotowanie pisma procesowego (wezwanie do podjęcia działania lub skarga)
24.04 - Skarga o odszkodowanie przeciwko UE (skarga na działania legislacyjne, administracyjne lub faktyczne) - przygotowanie pisma procesowego
01.05 - wolne
08.05 - Konkurs wiedzy o prawie UE z okazji Dnia Europy. Odwołania od orzeczeń Sądu Unii - przygotowanie odwołania.
15.05 - Wnioski o zastosowanie środków tymczasowych przed TSUE. Kary finansowe na wypadek niewykonania postanowień TSUE. Relacja do środków tymczasowych stosowanych w postępowaniach krajowych z elementem unijnym - przygotowanie wniosku
22.05 - Wymagania dotyczące ustnego etapu postępowania przed TSUE. Przebieg rozprawy. Interwencja.
Przekazanie zadań na Moot Court. Podział na 4 grupy na Moot Court:
a) Skarżący (Republika Czeska - 8) oraz Interwenient - (Komisja Europejska popierająca Republikę Czeską - 6).
b) Strona Pozwana (Polska - 8) oraz Interwenient (Węgry popierające Polskę - 8).
29.06 - wolne przed 30.06.
03.06 (poniedziałek) zamiast zajęć 05.06 - Wirtualna wizyta w TSUE organizowana przez Służbę ds. wizyt TSUE obejmująca ogólną prezentację Trybunału/Sądu oraz do wyboru prezentację zawodu prawnika-lingwisty, prezentację nt. wielojęzyczności w Trybunale Sprawiedliwości, oprowadzanie po gmachach Trybunału.
12. 06 - Symulacja rozprawy przed TSUE - Republika Czeska p. Polsce, sala sądowa, ul. Krupnicza 33a
Zaliczenie:
1) Aktywność na zajęciach – udział w dyskusji, opracowanie pism procesowych (wniosków, skarg, odwołań) na podstawie danego stanu faktycznego zaczerpniętego z aktualnych postępowań toczących się przed sądami krajowymi (pytania prejudycjalne) i TSUE (skargi bezpośrednie).
2) Zaliczenie pisemne - przygotowanie w ramach samodzielnej pracy studenta i podziału na grupy jednego pisma procesowego na ocenę na podstawie danego stanu faktycznego (skargi, wniosku, odpowiedzi na skargę, stanowiska interwenienta)
3) Zaliczenie ustne - uczestnictwo w symulacji rozprawy przed TSUE, wystąpienie ustne w określonych rolach procesowych na podstawie przygotowanego na zaliczenie pisma procesowego
Rozkład zajęć 2023/2024
Warsztat - środa 15.00 - 16.30, ul. Krupnicza 33a, s. 12
max. 24 osoby
Opis:
Uwzględniając reformy dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce, w ostatnich latach wzrosła rola postępowań przed trybunałami międzynarodowymi, w których jednostki mogą dochodzić ochrony swoich praw na poziomie ponadnarodowym. W ramach oferowanego przedmiotu studenci zdobędą umiejętności praktyczne niezbędne do sporządzania pism procesowych oraz reprezentacji stron w postępowaniach przed TSUE. Jest to szczególnie istotne, gdyż w przypadku skarg bezpośrednich strony mogą być reprezentowane wyłącznie przez adwokatów lub radców prawnych uprawnionych do występowania przed sądami jednego z państw członkowskich UE lub porozumienia EOG (przymus adwokacko-radcowski). Również sędziowie odgrywają coraz ważniejszą rolę w kształtowaniu wykładni prawa unijnego i kontroli jego ważności w ramach procedury pytań prejudycjalnych, która stała się jednym z głównych mechanizmów ochrony praworządności wykorzystywanych przez polskie sądy. Czynności procesowe zarówno TSUE, jak i stron i innych uczestników postępowań przed TSUE wykazują znaczną specyfikę. Związana jest ona nie tylko z odmiennymi w stosunku do krajowych (często nawet bez odpowiedników w postępowaniach krajowych) rozwiązaniami prawnymi obowiązującymi w unijnym porządku prawnym, ale też szczególnym statusem niektórych uczestników postępowań (państwa członkowskie i instytucje UE), a także specyfiką kultury procedowania przed sądem takim, jak TSUE. Powyższe sprawia, że wiedza na temat krajowych procedur nie jest wystarczająca, by swobodnie poruszać się po meandrach postępowań europejskich.
Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości
Unii Europejskiej w praktyce
Practical aspects of proceedings before the Court of Justice of the European Union
